Văn hóa dân tộc sống cùng nhịp học trò
Từ trang vở có chữ viết K'Ho, nhịp chiêng vang mỗi chiều, đến những chiếc áo truyền thống vào sáng thứ 2, Trường THCS Tân Thượng, xã Đinh Trang Thượng đang từng bước tạo không gian để học sinh hiểu và sống cùng bản sắc của chính mình..
Trường THCS Tân Thượng hiện có gần 380 học sinh với 28 cán bộ, giáo viên, nhân viên. Trong đó, học sinh người dân tộc thiểu số chiếm hơn 90%, chủ yếu là người K'Ho. Từ điều kiện thực tế đó, nhà trường xây dựng định hướng giáo dục gắn với giữ gìn văn hóa bản địa. Việc này không tách rời chuyên môn mà được lồng ghép vào các hoạt động dạy học, sinh hoạt ngoại khóa, đoàn thể.
Học sinh mặc trang phục truyền thống đến trường trong ngày đầu tuần
Từ năm học 2022 - 2023, trường phối hợp với Trung tâm Học tập cộng đồng xã mở lớp dạy chữ viết K'Ho. Lớp học tổ chức vào buổi chiều, duy trì đều đặn, giúp học sinh học đọc, viết ngôn ngữ của chính dân tộc mình. Bên cạnh giá trị ngôn ngữ, đây còn là cách giúp học sinh gắn bó hơn với truyền thống của gia đình và cộng đồng.
Cùng thời điểm, trường triển khai lớp truyền dạy cồng chiêng do nghệ nhân hướng dẫn. Hơn 40 học sinh đã tham gia lớp này và có thể biểu diễn trong các sự kiện văn hóa của trường và địa phương. Những âm thanh vốn quen thuộc trong lễ hội nay được tái hiện ngay trong sân trường, trở thành hoạt động thường xuyên, gần gũi với học sinh.
Nhằm tạo điều kiện để học sinh tiếp cận văn hóa truyền thống trong môi trường học tập, nhà trường phát động việc mặc trang phục dân tộc vào sáng thứ 2 và các ngày lễ lớn. Cán bộ, giáo viên và học sinh đều tham gia, tạo không khí sinh hoạt nhẹ nhàng, sinh động. Từ những bộ váy, tấm choàng, hoa văn đặc trưng, học sinh thấy rõ hơn sự khác biệt và giá trị riêng của văn hóa dân tộc mình.
Các hoạt động bảo tồn văn hóa của trường được triển khai theo kế hoạch thống nhất, có sự chỉ đạo xuyên suốt từ Chi bộ nhà trường. Bên cạnh hoạt động tại lớp, trường đẩy mạnh tuyên truyền thông qua sinh hoạt dưới cờ, chuyên đề giáo dục, trải nghiệm ngoại khóa... tạo môi trường giáo dục văn hóa toàn diện.
Nhờ cách làm kiên trì và phù hợp với điều kiện thực tiễn, mô hình của Trường THCS Tân Thượng đã được Trường Chính trị tỉnh Lâm Đồng lựa chọn làm cơ sở nghiên cứu trong đề tài khoa học cấp tỉnh về dạy chữ cho người dân tộc thiểu số. Đây là ghi nhận cho những bước đi bài bản, đồng thời cũng là động lực để trường tiếp tục duy trì mô hình trong thời gian tới.
Trang phục truyền thống trở thành nét đẹp quen thuộc trong sinh hoạt học đường
Theo thầy Nguyễn Văn Dũng - Hiệu trưởng nhà trường, việc giáo dục văn hóa không thể tách rời khỏi mục tiêu phát triển cộng đồng. Sau sáp nhập, xã Đinh Trang Thượng có khoảng 60% dân số là người dân tộc thiểu số, tạo nên sự đa dạng văn hóa rõ nét. Thầy Dũng cho rằng, nếu được đầu tư đúng cách, văn hóa sẽ không chỉ là yếu tố nhận diện, mà còn là động lực phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. "Từ kinh nghiệm thực tế tại trường, thầy Dũng mong muốn địa phương tạo thêm điều kiện để tổ chức các lễ hội truyền thống như mừng lúa mới, mở lớp dạy nghề thủ công, phát triển không gian sinh hoạt cộng đồng. Đây sẽ là nơi để học sinh được tiếp xúc với văn hóa một cách gần gũi, thường xuyên hơn".
Thầy Dũng cũng cho rằng, các lớp chữ viết, cồng chiêng hay trang phục truyền thống có thể mở rộng theo hướng kết hợp với các hoạt động trải nghiệm, du lịch cộng đồng. “Các em vừa học, vừa có thể trở thành người giới thiệu văn hóa quê mình cho người khác. Khi văn hóa gắn liền với những điều quen thuộc trong đời sống hằng ngày, nó sẽ tồn tại lâu hơn và có sức lan tỏa thực chất hơn. Chúng tôi mong muốn các em không chỉ biết, mà còn gắn bó một cách tự nhiên với văn hóa của chính dân tộc mình. Khi các em thấy tự hào và chủ động giữ gìn, thì văn hóa sẽ tiếp tục được nuôi dưỡng lâu dài và bền vững”, thầy Dũng chia sẻ.
Hương Ly
